Sarajevo, 21.11.2012.godine

SAOPŠTENJE ZA MEDIJE -  Projekat „Gornji Horizonti“

Povodom sutrašnje javne rasprave u organizaciji „Međunarodnog foruma Bosna“ o negativnim uticajima projekta „Gornji Horizonti“ na prirodno i kulturno naslijeđe, Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika želi i ovim putem izraziti bojazan da,   realizacija II faze projekta „Gornji Horizonti“ može imati negativan uticaj na dobra koja su upisana na Listu svjetskog naslijeđa - Stari most i Stari grad Mostar, i ona koja se nalaze na Tentativnoj listi UNESCO-a.

Realizacijom II faze projekta planira se preusmjeravanje voda iz Nevesinjskog, Gatačkog i Dabarskog polja u korito rijeke Trebišnjice, zbog jačanja njenog hidropotencijala neophodnog za rad tri nove hidroelektrane.

Ukoliko su navodi o preusmjeravanju riječnih tokova tačni, implementacija projekta će sasvim sigurno negativno uticati na kulturna dobra na teritoriji grada Mostara, Stoca, Čapljine, Nevesinja, Bileće, Jablanice i Konjica, koja se nalaze u zoni za koju postoje indicije o izmjeni režima voda, a koje je Komisija proglasila nacionalnim spomenicima kao npr. historijska urbana područja Počitelja, Stoca i Blagaja, područje pećine Vjetrenice sa crkvom u Zavali i arheološkim lokalitetom Petkovine u Ravnom, nekropole sa stećcima..., samo su neka od kulturnih dobara koja su ugrožena negativnim uticajima navedenog projekta.

Jedan od osnovnih kriterija po kome su predmetna dobra, proglašena svjetskim kulturnim dobrima ili se nalaze na Tentativnoj listi UNESCO-a, je što ista, između ostalog, predstavljaju izuzetan primjer interakcije čovjeka i prirode, u čemu voda igra ključnu ulogu.

Bosna i Hercegovina je 1993. godine ratificiriala Konvenciju za zaštitu kulturnog i prirodnog naslijeđa (UNESCO, 1972.godine). Time je država-potpisnica, odnosno njeni organi vlasti preuzeli obavezu da ne poduzimaju mjere koje nanose štetu, direktno ili indirektno kulturnom naslijeđu, koje se nalazi na njenoj teritoriji.

U vezi s tim, Komisija je uputila dopis svim nadležnim institucijama sa zahtjevom da studija uticaja na kulturno naslijeđe projekta Gornji Horizonti, uključujući izgradnju hidroelektrane, bude prezentirana Komisiji za očuvanje nacionalnih spomenika i Centru za svjetsko naslijeđe pri UNESCO-u. S obzirom na uznemirenost javnosti, Komisija je također sugerirala da studija bude dostupna kroz javne prezentacije i rasprave, te otvorena za uvid zainteresiranim stručnjacima i predstavnicima civilnog društva.

(kraj)